[fusion_builder_container type="flex" hundred_percent="no" equal_height_columns="no" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" background_position="center center" background_repeat="no-repeat" fade="no" background_parallax="none" parallax_speed="0.3" video_aspect_ratio="16:9" video_loop="yes" video_mute="yes" border_style="solid"][fusion_builder_row][fusion_builder_column type="1_1" layout="1_1" background_position="left top" border_style="solid" border_position="all" spacing="yes" background_repeat="no-repeat" margin_top="0px" margin_bottom="0px" animation_speed="0.3" animation_direction="left" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" center_content="no" last="true" hover_type="none" min_height="" link="" background_blend_mode="overlay" first="true"][fusion_text columns="" column_min_width="" column_spacing="" rule_style="" rule_size="" rule_color="" hue="" saturation="" lightness="" alpha="" content_alignment_medium="" content_alignment_small="" content_alignment="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" sticky_display="normal,sticky" class="" id="" margin_top="" margin_right="" margin_bottom="" margin_left="" fusion_font_family_text_font="" fusion_font_variant_text_font="" font_size="" line_height="" letter_spacing="" text_transform="" text_color="" animation_type="" animation_direction="left" animation_speed="0.3" animation_offset=""]
[/fusion_text][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
Demans Önlenebilir Mi?
Demans hastalığı beyinde işlev bozukluklarını temsil eden bir terimdir. Demans gelişimine çeşitli bozukluklar ve faktörler katkıda bulunur. Nörodejeneratif bozukluklar, ilerleyici ve geri döndürülemez bir nöron kaybı ve beyin işleyişi ile sonuçlanır. Şu anda bu hastalıkların tedavisi yoktur. Dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılar demans hastalığının nasıl önleneceğini araştırıyorlar. Demansı önlemenin şu anda kesin bir cevabı olmasa da araştırmalar, demansı geliştirme riskimizi azaltmak için harekete geçebileceğimizi gösteriyor. Uzmanlar vakaların büyük çoğunluğunda, diğer yaygın kronik durumlar gibi demansın da muhtemelen yaş, genetik, çevre, yaşam tarzı ve birlikte var olan tıbbi durumlar dahil olmak üzere birçok faktör arasındaki karmaşık etkileşimlerin bir sonucu olarak geliştiği konusunda hemfikirdir. Yaş veya genler gibi bazı risk faktörleri değiştirilemese de, yüksek tansiyon ve egzersiz eksikliği gibi diğer risk faktörleri genellikle riski azaltmaya yardımcı olmak için değiştirilebilir. Bu alanlardaki araştırmalar, en yüksek risk altındakileri tespit etmenin yeni yollarını açmaktadır. Demansı olan kişilerin küçük bir yüzdesi (%1'den az) genetik mutasyonlarla ilişkili erken başlangıçlı bir tipe sahiptir. Bu genetik mutasyonlara sahip bireylerin hastalığı geliştirmesinin mümkün olduğu gözlemlenmiştir. Dominantly Inherited Alzheimer Network ( DIAN ) tarafından devam eden bir klinik araştırma , beta-amiloid antikorlarının, bu tür genetik mutasyonlara sahip kişilerin beyinlerinde beta-amiloid plak birikimini azaltıp azaltamayacağını ve böylece demans semptomlarını azaltıp, geciktirip önleyemeyeceği görüldü. Yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi kardiyovasküler hastalık riskini artırdığı bilinen çeşitli durumlar da demans ilrleme riskini artırmaktadır. Bazı otopsi çalışmaları, Alzheimer hastalığı olan bireylerin %80 kadarının aynı zamanda kardiyovasküler hastalığa sahip olduğunu da göstermiştir. Bir dizi çalışma, güçlü sosyal bağlantıları sürdürmenin ve yaşlandıkça zihinsel olarak aktif kalmanın bilişsel gerileme ve demans riskini azaltabileceğini göstermiştir. Sosyal ve zihinsel uyarımın beyindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantıları güçlendirdiği doğrudan mekanizmalara da bağlı olabilmektedir. Demansın en yaygın beş şekli şunlardır:- Alzheimer hastalığı: Yaşlı yetişkinler arasında en sık görülen demans tanısıdır. Amiloid plakları ve tau yumakları olarak bilinen anormal protein birikimleri de dahil olmak üzere beyindeki değişikliklerden kaynaklanır.
- Frontotemporal demans: 60 yaşından genç insanlarda ortaya çıkma eğiliminde olan nadir bir demans şeklidir. Tau ve TDP-43 proteinlerinin anormal miktarları veya biçimleri ile ilişkilidir.
- Lewy cisimcikli demans: Lewy cisimcikleri adı verilen protein alfa-sinükleinin anormal birikimlerinin neden olduğu bir demans şeklidir.
- Vasküler demans: Beyindeki kan damarlarına zarar veren veya beyne giden kan ve oksijen akışını kesen koşullardan kaynaklanan bir bunama şeklidir.
- Karışık demans: İki veya daha fazla demans türünün birleşimi.
Karışık Demans Nedir?
Demansı olan kişilerde birden fazla demans türü olması yaygındır. Örneğin, demansı olan birçok insanda hem Alzheimer hastalığı hem de vasküler demans vardır. Otopsi çalışmaları yürüten araştırmacılar, demansı olan kişilerin beyinlerine baktılar ve 80 yaş ve üzerindeki çoğu insanın muhtemelen Alzheimer hastalığı, vasküler hastalıkla ilgili süreçler veya vasküler hastalıklarla ilgili beyin değişikliklerinin bir kombinasyonunun neden olduğu karışık demansa sahip olduğunu öne sürdüler. Bilim adamları, karışık demansta altta yatan hastalık süreçlerinin nasıl başladığını ve birbirini nasıl etkilediğini araştırmaya devam ediyorlar. Bu alandaki daha fazla bilgi kazanımı, araştırmacıların bu koşulları daha iyi anlamalarına ve daha kişiselleştirilmiş önleme ve tedavi stratejileri geliştirmelerine yardımcı olacağı düşünülüyor. Demans benzeri semptomlara neden olan diğer durumlar tedavi ile durdurulabilir veya hatta tersine çevrilebilir. Örneğin, beyinde anormal bir beyin omurilik sıvısı birikimi olan normal basınçlı hidrosefali, genellikle tedavi ile düzelir. Ayrıca stres, anksiyete, depresyon ve deliryum gibi tıbbi durumlar ve bazı ilaçların yan etkileri demansa benzeyen ciddi hafıza sorunlarına neden olabilir. Araştırmacılar, bunama veya bunama benzeri semptomlara neden olabilecek birçok başka durum da belirlediler. Bu koşullar şu şekilde sıralanmaktadır:- Argyrofilik tahıl hastalığı: Yaygın, geç başlangıçlı bir dejeneratif hastalık
- Creutzfeldt-Jakob hastalığı: Nadir görülen bir beyin hastalığı Huntington hastalığı , kalıtsal, ilerleyici bir beyin hastalığı
- Tekrarlayan travmatik beyin hasarının neden olduğu kronik travmatik ensefalopati
- HIV ile ilişkili demans: HIV virüsü beyne yayıldığında ortaya çıkan nadir bir hastalık
Demans Nasıl Teşhis Edilir?
Demansı teşhis etmek için doktorlar önce bir kişinin bilişsel zorluklarla ilgili olabilecek altta yatan, potansiyel olarak tedavi edilebilir bir durumu olup olmadığını değerlendirir. Kan basıncını ve diğer hayati belirtileri ölçmek için yapılan fizik muayenenin yanı sıra çeşitli kimyasalların, hormonların ve vitaminlerin seviyelerini kontrol etmek için kan ve diğer sıvıların laboratuvar testleri, semptomların olası nedenlerini ortaya çıkarmaya veya ekarte etmeye yardımcı olabilir. Bir kişinin tıbbi ve aile geçmişinin gözden geçirilmesi, bunama riski hakkında önemli ipuçları sağlayabilir. Tipik sorular arasında ailede bunamanın olup olmadığı, semptomların nasıl ve ne zaman başladığı, davranış ve kişilikteki değişiklikler ve kişinin semptomlara neden olabilecek veya semptomları kötüleştirebilecek bazı ilaçları alıp almadığı sorulabilir. Demansı teşhis etmek için aşağıdaki prosedürler kullanılmaktadır:- Bilişsel ve nörolojik testler: Bu testler düşünme ve fiziksel işleyişi değerlendirmek için kullanılır. Bunlar hafıza, problem çözme, dil becerileri ve matematik becerilerinin yanı sıra denge, duyusal tepki ve reflekslerin değerlendirilmesini içermektedir.
- Beyin taramaları. Bu testler felçleri, tümörleri ve bunamaya neden olabilecek diğer sorunları tanımlamaya yaramaktadır. Taramalar ayrıca beynin yapısındaki ve işlevindeki değişiklikleri de ortaya çıkarmaktadır.
