Alzheimer Hastalığında Uyku Bozukluğu Neden Olur?
Beyni etkileyen hastalıklardan biri olan Alzheimer hastalığında kişide ruhsal ve fizyolojik farklılıklar ve sorunlar çıkmaya başlar. Bu Alzheimer hastalığının etkilediği bölgeler arasında uyku ile alakalı bölge de bulunmaktadır.
Alzheimer hastalığı zamanla burada gerçekleştirmiş olduğu değişiklikler ve hasar ile uyku bölümünün işleyişini de bozarak kişinin uyku alışkanlıklarını ve kabaca tarif etmek gerekirse uyku doyum noktalarını değiştirmektedir. Bu da karşımıza Alzheimer hastalığında uyku bozukluğu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Demans hastalıklarının en yaygını olan Alzheimer hastalığı git gide hasta bireyin zihinsel tüm faktörlerini bozarak beyin işleyişini tamamen sabote etmektedir.
Zihinsel işleyişi bozulan hasta bireyin uyku alışkanlıkları da değişeceği için kişi uyku problemleri yaşamaya başlar. Alzheimer hastası olan bireylerin yarıya yaklaşık bir kısmı uyku problemleri yüzünden oldukça yakınmaktadır. Ayrıca hastalar tek bir durumdan da şikayetçi olmuyorlar.
Her bir Alzheimer hastası birey ayrı ayrı problemler yaşamaktadır. Örneğin bazıları uykuya dalma problemi çekerken; kimisi uykudan uyanma kimisi ise günün alakasız vakitlerinde bastıran uyku halinden şikayetçi oluyor.
Bir de gün batımı fenomeni adında bir problem vardır ki Alzheimer hastalarının en çok karşılaştığı ve zorlandığı problemdir. Kişi bu problemi yaşadığı sırada gece kısaca düşünmekten uyku uyuyamaz hale geliyor. Bu yüzden de çoğu erken ilaç tedavisi ve hatta bakıma muhtaç hale düşüyor.
Alzheimer hastalarında tabiki ruhsal bozukluklar nedeniyle uyku problemleri olsa da dış etmenler yüzünden de genelde problemler çıkmaktadır. Örneğin kötü ışık, gürültüler ve bazı uyku alışkanlıklarının dışına çıkmanın verdiği huzursuzluk, yerini yadırgama gibi.
Bu sorunlar giderilmediği takdirde zaten beynin bazı bölgelerinde oluşan bozulmalar nedeniyle artan uyku bozukluğu problemi daha da artacak ve Alzheimer hastası olan kişi ilaçsız uyuyamaz hale gelecektir.
Peki Alzheimer hastalığı nedeniyle oluşan bu uyku bozukluğu nasıl tedavi edilebilir? Öncelikle en basit adımdan başlayarak uyku bozukluğu problemi giderilmelidir. Burdaki en basit adım ise dış faktörlerdir.
Hastanın uykusuzluk konusunda etkilendiği şeyler ortadan kaldırılmalı ve hastaya uygun ortam sağlanmalıdır. Bunlara ek olarak hastanın yanında onun bakımını üstlenmiş kişi hastanın uyku düzeni konusunda oldukça titiz bir şekilde davranmalı ve hastanın uyku saatlerine dikkat etmelidir.
Hasta, her zaman hastalığından önce nasıl uyuyup uyanıyorsa ona göre bir düzen kurulmalı ve bunun haricinde hastaya uyku uyutulmamalıdır. Bunun da en önemli sebebi aralarda şekerleme yaparak uykusuzluğunu gideren hasta zaten ruhsal bozuklukların verdiği uykusuzluğa da sahip olduğu için kaliteli uyku süresi azalır.
Hastanın beslenmesi de uyku için oldukça önemli bir konudur. Hasta eğer uyku saatine yakın atıştırıyorsa bu onu gece rahatsız edip uyusunu bölecektir. Mutlaka uyku saati gelmeden önce hastaya bir sindirim payı bırakılmalıdır.
Sindirim payı nedir diyecek olursanız ise bu hastanın en son yediği öğünün büyük bir kısmını sindirip midesinin rahatlaması için uyku ve yemek arasında yer alan süreçtir. Yatmaya yakın yakımı zor, ağır, yağlı yada gaz yapabilecek, şişirecek yemekler yenmemelidir.
Sıvı tüketimi de buna göre şekillenmelidir. Hasta yemek sonrası çok fazla çay, kahve vb. kafein içeren şeyler tüketmemelidir. Ayrıca kafein içermese bile gece fazla sıvı tüketimi yüzünden hasta sürekli tuvalete çıkma ihtiyacı duyacağı için bu da uykuyu bölecektir.
Normal şartlarda Alzheimer hastalarına ve tüm insanlara sigaranın ne kadar zararlı olduğunu biliyoruz. Ancak burada konu uyku olunca sigara da işin içine dahil olmaktadır.
Sigara, içerdiği nikotin ve diğer kimyasallar yüzünden insandaki uyku halini giderir. Eğer ki hastamız sigara kullanıcısı ise yatmasından 1 saat önce sigarayı kesmelidir. Çünkü bir insanın nikotin ihtiyacı her 45 dakikada bir oluşur ve 1 saat önceden kesmek demek kişinin uykusunu dağıtacak maddelerden uzak durması demektir.
Hastanın uyuduğu odanın düzeni tamamen uyku düzenine uygun olarak hazırlanmalıdır. Uyku konusunda oda sıcaklığı, ışık miktarı, odadaki nem oranı, koku ve ses gibi etmenler oldukça önemlidir. Bunlar dikkat edilip kontrol altında tutulmalıdır.
Alzheimer hastalığında uyku bozukluğunu gidermek için bunlar sadece evde kolaylıkla yapılabilecek ama hayati önem taşıyan küçük ayrıntılar. Ancak ne yazık ki bazı hastalarda durum bunlarla çözülemiyor. Bu durumda da ilaç tedavisine gidilmekten başka bir yöntem kalmıyor geriye. Kişi kuvvetli ilaçlar ile suni bir şekilde uyutuluyor.
Yaşlı hastalarda bu durum çok büyük sorun olabilmekte çünkü kullandıkları diğer ilaçlar ile birlikte bazen uyku ilaçları insanlara zarar verebilmektedir. Ama bütün yapay şeyler giderildiğinde başka çare kalmadı ise yapacak bir şey yoktur. Bu durumdan sonra yapılabilecek tek şey doktora sürekli muayene olup hastanın durumunu takip etmek ve beslenmesi vs ile ilgilenmektir.
Kaynakça:
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/caregivers/in-depth/alzheimers/art-20047832
[/fusion_text][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]